Dat is niks. Dat is voor kinderen.

- Ik ben geen verhalenverteller; ik probeer iets anders.

- Wat dan?

- Dat weet ik pas als ik het heb uitgeprobeerd.

- Zo is het makkelijk.

- Nee, helemaal niet.

- Je doet maar wat.

- Dat is niet waar; ik heb al heel wat gevonden.

- Wat dan?

- Dat zal duidelijk worden als ik weet naar wat ik heb gezocht. Dan heb je trouwens meteen het resultaat.

- Je bent een sofist, een lul.

- Nee, dat denk ik niet.

- Ach man, ga wandelen.

- Graag.

Als een advocaat tegen je zegt: 'Je lijkt me een authentiek persoon.'

Deze ochtend beseften we: vooral in het bochtenwerk en op moeilijke kruispunten toont de geharnaste mens zich een sociopaat die met zijn haastige en ongecontroleerde rijstijl inbreekt in zijn tijd en de tijd van een ander, zodat de tijdsfractuur, waaruit gemeenschap ontstaat, tot abnormale bewegingen leidt.

51. ZHEN / HET OPWINDENDE (DE SCHOK, DE DONDER)

De schok komt: Hu, hu!

Daarop volgen lachende woorden: Ha, ha!

Heil!

(...) Als men innerlijk heeft geleerd, wat vrees en beven is, dan is men voor schrik door uiterlijke gebeurtenissen gevrijwaard. Al woedt de donder ook zo zeer dat men hem op honderd mijlen in de omtrek vol schrik verneemt, men blijft desondanks innerlijk zo geconcentreerd en eerbiedig, dat men de offerhandeling niet onderbreekt. (...) De angstige siddering door de schok teweeggebracht, treft de mens aanvankelijk op zulk een wijze, dat hij zich tegenover de anderen in een nadelige positie geplaatst ziet. Maar dat gaat voorbij. Wanneer men het gerecht eenmaal achter zich heeft, voelt men zich opgelucht. En zo brengt juist de schrik, waar men eerst doorheen moet, over het geheel beschouwd juist heil. (...) Men moet zich dan ook eenvoudig terugtrekken in hogere regionen, die ontoegankelijk zijn voor de dreigende gevaren. (...) Als men door de schokken van het noodlot innerlijk wordt geraakt, zal men de uiterlijke slagen van het lot zonder grote moeite kunnen overwinnen. (...) Wanneer de innerlijke schok zijn hoogtepunt heeft bereikt, berooft hij ons van onze bezinning en onze heldere blik. In zulk een toestand is het natuurlijk niet mogelijk weloverdacht te handelen. Dan is het beter, zich in de stilte terug te trekken totdat men zijn rust en sereniteit heeft teruggevonden. (...) Als men zich tijdig van handelen onthoudt, maakt men geen fouten en lijdt men geen schade.

(I Tjing / Richard Wilhelm)

Voor de gezonde is de gewenste dood als het onverzadigbare verzadigen.

Mensen die weglekken 

Die man heeft een helderheid bereikt die hem verduistert.

Roman "De helm". Twee ouders, vader en moeder, dragen een helm. Hun twee zonen worden ook geboren met een helm. Memorabel zijn de momenten als zij gelijktijdig de vizier van hun helm openen en elkaar aankijken. Na de diaspora van het gehandicapte gezin is het ieder voor zich de levenslange en hopeloze opdracht om zich van de helm te bevrijden. Maar het verlangen zit 'm in de helm. 

wangunst

Het leven van de schrijver is niet het leven van de vader. De schrijver schrijft en de vader vadert. De schrijver zit de vader in de weg. Daar hebben de kinderen mee te leven. De schrijver triomfeert in het vooruitlopen. De vader sleept zich in het spoor van het schrijverschap. De schrijver slijpt zijn potlood. De vader gomt.

- Je ziet er goed uit.

- Dankje, jij ook. 

"Stoort het als ik onder de dampkap smoor?"

De realiteit waarin je je bevindt 

Wordt onmogelijk gemaakt 

Door de realiteit waarin je je bevindt 

Wordt onmogelijk gemaakt 

Door de realiteit waarin je je bevindt 

Wordt onmogelijk gemaakt

Door de realiteit waarin je je bevindt 

Wordt onmogelijk gemaakt

Door de realiteit waarin je je bevindt 

Wordt onmogelijk gemaakt

Door de realiteit waarin je je bevindt 

Wordt onmogelijk gemaakt

(herh.)

Restaurant Ati, Louisastraat 14, Oostende 

Vorige nacht in een droom een lang gesprek met P.H. Ik vroeg of er nog veel verlangen te vinden is in de familie H. --- P. antwoordde dat het verlangen tegenwoordig volledig afwezig is in de familie H. Niet dat iedereen dood is. De familie functioneert nog, maar zonder verlangen.

't Kroegske, Sint-Paulusstraat 80, Oostende 

Zegt hij mij: Hoe kan je de dood niet zo belangrijk vinden?

Dat hij de dood nooit zo belangrijk heeft gevonden.

Jullie zijn bijna vijftig jaar samen. Natuurlijk lopen jullie in elkaar over. Maak pas op de plaats.

Zij was een moeder die met haar kinderen communiceerde door straffen te geven. Misschien zocht zij als overdracht naar de strafste betekenis.

Ja, we moeten inderdaad niet op de zaken vooruitlopen.

Hij was nog heel (geheel) jong toen hij besloot fraudeur te worden en tegen zijn zin werd hij wie hij wou worden.

Onder vrienden in de tuin aan tafel: "Kan je mij de mens eens doorgeven?"

Stop met praten, je klinkt als een Amerikaanse voice-over, dat is annoying.

Bloedende oren

Maar een zachte tong

Nu bloeiende oren

Je moet er meer van maken dan het is.

Het beeld dat we van elkaar onderhouden.

Het beeld van elkaar dat we onderhouden.

Het beeld dat we voor elkaar onderhouden.

Het beeld voor elkaar dat we onderhouden.

Heleen D. is maxima cum laude afgestudeerd in het gezond verstand, terwijl ik, vijftien jaar ouder, in korte broek vormpjes boetseer met het slijk uit een open riool.

De kramp van de bewonderde die zich de bewondering laat welgevallen alsof hij rustig een broodje kaas eet, terwijl hij met wolventanden brood en kaas zou willen verslinden.

Nee, het is beter om hem de mens te laten zijn die hij zelf wil uitdragen. Dat is mooier. Zo is hij van-zelf-sprekend. Kleur hem dus maar niet in. Laat hem vrij in zijn contouren.

't Schipke aan de Nete, Niemandshoek 12, Herenthout 

Op zoek naar het verlangen.

Elke dag het verlangen articuleren.

Het verlangen als een ijsje dat nooit smelt.

Mensen die altijd teleurgesteld zijn.

Mensen die je doorgaans het gevoel geven dat je tekortschiet.

Mensen die je steevast met de vinger wijzen.

Mensen die voortdurend kwaad zijn.

Mensen die iets van je willen maar nooit aangeven wat.

Mensen die een schuldgevoel installeren.

Mensen die je haten omdat ze niet genoeg van je kunnen krijgen.

Mensen die van je houden omdat ze zichzelf haten.

Mensen die vanuit ijdele superioriteit praten en handelen.

Mensen die willen horen wat zij denken.

  

Als een kind een boek voor volwassenen zou schrijven, dan zou het niet over haar jeugd mogen gaan, want die bestaat alleen vanuit het beeld van de volwassene en het zou ook niet over haar ouders(s) mogen gaan, want ook dan stapt ze in de val van de verongelijkte of net de jubelende volwassene die zijn jeugd vanuit de verbeelding opspit, denkend dat hij zichzelf omspit. Over wat dan zou het kind een boek schrijven als het zich zou richten tot die vreemde volwassenen? (...) 

De onnozeliteit van jezelf interessant te weten, die altijd pas achteraf tot de wasdom van een snotjongen komt, zou je kunnen doen besluiten om nooit meer betekenis uit te dragen, wat bij leven onmogelijk is. Ik confronteer me met wat ik heb uitgesproken, geschreven en gedaan. Als een aangespoelde kwal staar ik naar de zon, wachtend tot het tij keert. Het wassende water wist hier geen sporen uit. Het is zaak jezelf op een interessante manier onnozel te weten.

De dwanggedachte is nog iets anders dan de dwangzin, zo'n banale zin die keer op keer in je gedachten opduikt, gedurende uren, dagen of weken; het is een banale zin, zoals 'dat zeg jij' of 'hoe gaat het met u'. Die zin komt van niemand weet waar; hij is niet hinderlijker dan een fruitvliegje. Zij cirkelt om het meer bewuste (planmatige?) denken heen of zij knaagt zich erdoorheen. Zo'n zin moet je bedekken met andere zinnen, laag op laag, onzin met andere onzin dus. In zekere zin is dat ook de zin van het stapelen van zinnen hier. In die overgave aan de willekeur vind je, ondanks de willekeur, een bevrijdend patroon.

Dus je hebt een bepaalde positie ingenomen?

Dat zeg jij.

Wat een gedoe, hebben jullie daar geld voor gekregen?

Vandaag zag ik een nog redelijk jonge schrijver voorbij mijn raam wandelen. Hij was groot en mager en duwde een kinderwagen. Op zijn neus een grote zonnebril. Hij droeg een witte broek tot op de enkels, witte sokken in plastic slippers. Verder had hij een dikke snor, maar het was zijn veelkleurige hemdje dat hem op een zuurstok deed lijken. Ik vond hem mooi, maar ook bestudeerd ironisch en ik dacht aan het vele denk- en oefenwerk die aan zijn verschijning waren voorafgegaan. De kinderwagen leek op een model uit de jaren 1950 en was in dat mooie appelblauwzeegroen. De schrijver passeerde mijn raam rakelings, dus zag ik in die wagen het kindje liggen. Het droeg een wit kapje, ook retro, vermoed ik. Dat kindje gaat een retrogade toekomst tegemoet. Geen idee wat dat betekent, maar het is wonderlijk in vele opzichten. En het zal al snel één wenkbrauw ontwikkelen die altijd hoger staat dan de andere.

Dit is een mobiel notitieboekje geworden. Ik schrijf erin via mijn telefoon. Schrijf ik dan op de telefoon? Wat ik schrijf, stuur ik meteen weg. Ik doe het verdwijnen. Het verdwijnt niet echt, want het landt openbaar in een weblog. Maar ik weet dat niemand dit leest. Misschien hier en daar een verveelde enkeling, althans ik hoop dat hij of zij of hen enkeling is, zo iemand met een hele groep in zich. Ik kan in de instellingen zien dat niemand dit leest. In de grafiek ben ik het die stijgt of daalt. Ik weet ook dat niemand kan reageren. Dat heb ik zelf ooit zo ingesteld. Ik vertel ook niemand dat deze flessenpost bestaat. Dan wens ik u nu verder het beste.

Het moeilijkste is dus om je op andere mensen te concentreren. Er leeft een groep mensen in je hoofd. Je luistert, je praat, je discussieert. Maar je wil een andere groep. Onmogelijk. Op het moment dat je een nieuwe groep samenstelt, dringt de oude zich aan je op. Je wordt bij de verkeerde groep ingedeeld. Het is niet zo dat jij namens de groep spreekt en ook niet dat de groep namens jou spreekt. Het is eerder een nooit eindigende kermis van blikken en blozen. Soms is het windstil. Het lijkt te zullen lukken om de ene groep door een andere groep te vervangen. Maar de stilte is niets meer dan de mislukking. De stilte is niets, want daar komt alweer de fanfare van toeters en bellen. Gelukkig maar, want de stilte was de akelige leegte tussen de ene groep stemmen en geen stem. Dat was als de westerse utopie van meditatie: de dood van zichzelf, dat is het werkelijke verlangen, waarna dat zelf in alle stilte tijdens de mantra als fungi groeit tot een monsterlijk zelfbeeld, zoals een lichaam dat na een dieet uitdijt. Nee, beter de groep te laten voor wat ze is en haar in het beste geval tot een verhaal te laten komen of zing wat samen en lach een beetje met elkaar.

Als een kind een boek voor volwassenen zou schrijven, dan zou zij niet "ik" schrijven maar "ki", als in het Chinese "qi", waarmee zij adem en levenskracht bedoelt of gewoonweg de kering van de muur: niet die robuuste geconstrueerde vesting van de "K", maar het doorgroeien in de "IE", waarna alles nog mogelijk is. De kindauteur schrijft bijvoorbeeld: 'Ki zal straks niet naar het werk vertrekken."

Er was eens alles naar de kloten.

Hij kan niet praten met mensen van wie hij iets wil, dan gaat zijn hoofd hard naar achteren en spannen zijn nekspieren zich op tot de meest misplaatste trots die er bestaat, want fierheid moet toch ontspannen zijn, waarbij het hoofd vanzelf maar onmerkbaar een beetje hangt, dan komen de woorden tot bij de gever die zich nu zachtjes naar hem toewendt.

Als een kind een boek voor volwassenen zou schrijven, dan zou zij beginnen bij het einde en eindigen bij het begin.

Ik weet niet wat er aan de hand is met hem. Ja, ik heb mijn vermoedens en als ik ervoor zou gaan zitten, dan kan ik ze wellicht uittekenen en misschien zit er dan in die tekening een eerste schema waarop we kunnen verder bouwen omtrent de aard van zijn beest, maar wat zou ik mezelf getroosten om dat beest in de bek te kijken.

Elk keer als hij een roman wil beëindigen, blijkt dat hij tijdens het schrijven, door het schrijven maar ook door de tijd waarin hij heeft geschreven zodanig is veranderd dat hij opnieuw moet beginnen te schrijven aan het begin van een roman die dus nooit in zichzelf besloten zal worden. Zodoende zal hij nooit meer publiceren en is zijn schrijven een vorm van transformatie door automutilatie, net zoals elke conceptie dat in wezen is.  

Zou het kunnen dat het bedrog telkens weer wordt ontmaskerd bij het lezen van de constructies die al die gladgeschoren verhalen me willen voorleggen alsof ze in al hun psychologische waan iets blootleggen? Elke keer de ontgoocheling als blijkt dat de syntaxis nog maar eens plat treedt, dat de volwassenen die we zijn praten als de kinderen die we willen zijn, maar dat de werkelijke kinderen geen stem hebben. De associaties, de onmogelijke waaroms, de kromgetrokken dieptebetuigingen van waaruit de kinderstemmen oprijzen tot zijdelingse soms luie parcoursen worden in de Romeinse plattegrond van het volwassen-literaire verhaal doodgereden. Als kinderen nu eens boeken voor volwassenen zouden schrijven.

Hij dronk omdat hij zichzelf niet kon loslaten.

Hij stopte met alcohol omdat hij zichzelf verloor.

Ons onderhoud was onbetekenend, was de zoveelste uitdrukking van de onwil om de ander te zien, maar om hem meteen te behangen met sporen van betekenissen, zoals slakken slijmsporen trekken. Die moest ik dan weer van me afwassen. Nooit lukt het me iets scherpzinnigs terug te zeggen, zoals ik dat had moeten doen aan de zelfverklaarde hoogbegaafde hoofdredacteur van het weekblad, het dichtend model, de cabaretier van het hondenprogramma, de uitgeefster van de onafhankelijke uitgeverij, de dronken criticus, het schuddend nethoofd, de literatuur-programmator, de journalist annex wielrenner, de columnist met het hondje en al die anderen, ook zij kregen niets scherpzinnig te horen en zetten hun slakken uit. Ik kon me alleen maar verbazen over de korte broek van de zesenvijftigjarige man en de sneakers onder de stevige en vlezige, naakte en behaarde kuiten en de slakken die uit zijn mond en ogen kropen en een betekenisspoor wandelden, over mijn handen, armen en gelaat. Ik neem me voor om wat assertiever althans naar voren te treden, maar welbeschouwd koester ik ook mijn superieure, onzichtbare, hautaine, kleinerende, reusachtige toekijken op de menselijke vormen waartoe een ander zich zonder enige kennis van zaken heeft gekneed.

Ja, ik zie dat je er echt in gelooft, daarom ben je ook zo succesvol.

Het is geen verzet tegen het mooie, niet uitdrukkelijk, misschien tegen het zelfbeeld of het oppoetsen ervan, toch ook niet tegen het personage, misschien wel tegen het grote, zachte gebaar dat wuivend vergeeft en de spieren vergeet, die zo nodig zijn, misschien ook om te slaan of een vuist te maken, nee, het was nooit zoeken naar het kwade of het lelijke, alles komt immers vanzelf, als de literatuur die zich laat varen in een papieren bootje waarin een papieren ventje met een papieren hoedje waaronder een verfrommeld masker, nee, het heeft nooit de wind mee, beter van niet, anders krijg je zo'n gaaf en gestroomlijnd masker, dan zit je weer met dat mooie zelfbeeld en dan heb je geen literatuur, toch niet.

Een man vertelt me dat hij na jaren detentie nu ongeveer een week vrij is en dat hij terug wil naar de gevangenis, want vrijheid wordt overschat. In de gevangenis had hij werk, structuur en vriendschap. De man roept me toe dat hij recht heeft op gevangenschap. Hij heeft dertig jaar gewerkt en belastingen betaald. Nu overweegt hij een misdaad om terug te kunnen naar de vrijheid van zijn gevangenschap. Er wacht hem geen straf, alleen maar beloning.

Het lijkt ons zo

Te zijn dat er

Van de schone schijn 

Mensen zijn

Doodgegaan 

Als ik de lotto zou winnen... Dus als ik een junk zou zijn, dan zou ik voldoende vitaminen slikken en mijn tanden driemaal daags poetsen. Ik zou van elke dag een feest maken door elke dag iets meer dan de vorige dag te gebruiken. Ik zou met kennis van zaken kiezen voor de allerzuiverste controle over de allervuilste emotie en mijn kop daar bij neerleggen om dan weer voor de allervuilste emotie van de zuiverste controle te gaan. Ja, de verslaafde als fascist uitsluitend voor zijn hoogstpersoonlijke faculteiten.

Ze lijken zo hard op elkaar dat een van hen evengoed zelfmoord zou kunnen plegen; het zou niets veranderen aan hun particuliere bestaan.

Uiteindelijk komt het er dus op neer dat ik jullie volstrekt onbekend ben en dat jullie me die onbekendheid kwalijk nemen. Ik zou jullie moeten omarmen omdat jullie van meet af aan in mijn leven waren, maar jullie zijn me altijd vreemd gebleven. Ik wist niet wie jullie waren, waarom jullie er waren en wat ik met jullie aan moest. Ik heb alleen maar met verbijstering naar jullie gekeken. Misschien zagen jullie in mijn blik liefde of zelfs haat. Maar het was geen liefde en ook geen haat. Het was niets. En dat niets is enorm geworden. Ja, dat neem ik mezelf dan weer kwalijk, dat ik me zo door niets uit het lood hebben laten slaan.

psychologische autopsie

zeikschrijver

Haar ongemak maakte plaats voor daadkracht. Haar broekpak zei dat het genoeg is geweest. Wie draagt de broek? Ik, antwoordde het pak, en het sloeg de hand aan zichzelf.

het effect van de verbroken belofte

iatrogene effecten 

Ouders die op hoge leeftijd hun kinderen gijzelen. Bijna instant volgt het stockholmsyndroom.

De oplossing is, zegt Jack tegen Jean, jezelf niet meer spiegelen aan mij.

Ja, maar je kan je altijd herpakken.

Het heeft iets flauws maar ik ben zeker dat je er een goede reden voor hebt.

Jean, hulpverlener, die in de wijk spreekuur houdt, krijgt een man over de vloer die zegt dat hij een centrum zoekt. -- Welk centrum? vraagt Jean. -- Mijn centrum, zegt de man. 

Vervolgens praten ze een uur  lang over ditjes en datjes, want dat is de manier om een en ander te kanaliseren, zodat de man zich meer bij zichzelf voelt. Na het gesprek is de man dankbaar.

Voor Jean was het gesprek herkenbaar, omdat hij driemaal per week tot tien mensen spreekt over hun mentale malaise en dankzij hen zijn centrum bewaart. Net omdat dit cliënteel verdwaald, hulpeloos of wanhopig bij hem te rade gaat, vindt Jean zijn centrum en kan hij vanuit dat centrum op zoek gaan naar het centrum van de anderen die hem dat centrum geven. 

Nadat hij de analyse heeft beëindigd, bedenkt hij dat hij de sessies misschien toch had moeten verderzetten, maar dan met een analyticus die altijd en waar ter wereld hij ook is op wandelafstand zitting houdt, zodat hij op elk moment zomaar kan binnenwandelen, als genode gast bij de haard, zich kan uitstrekken en in zijn geraas en gedaas wat voor zich uit denkt en lult, enkele naasten tot de orde roept, vermoordt of tot leven wekt, terwijl hij lacht en huilt of kil de staat maakt, waarna hij naar zijn verblijfplaats terugkeert, maar misschien kan dit alles ook gewoon op een stuk papier worden gekrabbeld en dan betaalt hij zichzelf uit.

lik-op-stuk-beleid

Een man vroeg aandacht en daarom wierp Jack hem snel wat kruimels toe. De week daarna deed hij hetzelfde, in de hoop dat de man hem nu eindelijk met rust zou laten. Maanden later kwam Jack de man opnieuw tegen. Van de kruimels had die een brood gekneed. Hij liet Jack eten van het brood alsof hij hem een spiegel voorhield. Maar Jack herkende niets van de geur en de smaak van eens zijn kruimels en was tijdens het verteringsproces en uiteindelijk de ontlasting ontregeld en verbijsterd door wat de man van hem had bereid.

Ik heb hem nooit op zijn woord geloofd, maar hij kon prachtig schrijven.

- Je zal wel trots op me zijn.

- 

"to remain non-inhuman beings"

Een en ander heeft ertoe geleid, vertelt Jack, dat ik mijn vader nooit heb herkend in de ogen van zijn bewonderaars. Want die hebben de gestileerde persona voor ogen, maar ik besefte al heel jong dat die geen uitstaans heeft met de man aan de keukentafel. Zijn creatie leek me voorbedacht. De man aan de keukentafel kwam echter altijd te laat. Daar zat geen mens die het vaderschap vooruitdenkt. Dus had ik de idee dat woorden, of heel de opstelling die een mens weeft, leugens zijn, zelfs als ze zingen, zelfs als ze in originele verbanden worden geplaatst. Ik kon ze niet doen rijmen met de zwijgende, rokende, drinkende mens aan de keukentafel. Het besef, en daarom niet per se de waarheid, van die leugen plaatste me buiten het dagelijkse leven. Want volgens welke wet moet een zoon leven als zijn vader tegenstrijdige wetten stelt? Dan leek het beter om niet te leven en alles op zijn beloop te laten. De lethargie die daaruit voortkwam leidde tot niets. Toen ik decennia later uit dat niets alsnog een mens wilde laten geboren worden, was ik eraan voor de moeite, want ik had mezelf nooit geleerd om aan de keukentafel te zitten en ook niet om naar buiten te gaan onder het mom van een persona. U vraagt wat er dan nog overblijft. Ach, wat rest, dat zijn slechts abstracties, platonische lichamen, een thuisloos kind dat liggend op het gras naar de wolken kijkt. Arme Jack.   

Depersonalisatie

Geen mensen zien, geen gezichten herkennen, enkel schaduwen van namen lang vergeten. Dan gegroet worden en een terugkaatsende stem zoeken. Dit is oprecht, terwijl de ander een arrogante leugen opmerkt, voorbijgaat aan het harnas waaruit hij zich zonet heroïsch, ter wille van de ander, losscheurde. Verder fietsen. Het harnas opnieuw sluiten. Adem halen. 

- Is dat met eten?

Elenchus

"Als die man dat inziet wordt hij boos op zichzelf en welwillend ten opzichte van de anderen. Op die manier wordt hij bevrijd van arrogante en aanmatigende ideeën over zichzelf" (De sofist, Plato)

Een voorbeeld van conditionering? Zelfs daklozen slapen uit op zondag.

Wie anders dan bij uitstek de choreograaf objectiveert de ander, als het ding lichaam de enige voorhanden taal is.

Vileda

- Sorry, ik ben een slechte vader.

- Dat geeft niet. Ik ben een slechte zoon.

- Zou het een iets met het ander te maken hebben?

- Ik denk dat het genetisch bepaald is.

Er was eens een pasgeboren baby die bezoek kreeg van zijn moeder en zij plakte liefdevol een post-it op zijn voorhoofd. De vader kwam langs, drukte zijn neus tegen de buik van de baby en liet daar een memorandum achter. Zijn grote broer opende zijn knuistje, liet daar een spiekbriefje en sloot het handje. Zijn zus zoende zijn oortje en ja daar was de oorkonde. Jaren gingen voorbij en post-its stapelden zich op, alsook de memoranda, de spiekbriefjes en allerlei wetten. Tientallen jaren en ontelbare appendices later was er geen mens meer te zien. Als papier-maché was hij nu verbeeld en verkleefd.

Hij leest een boek zoals hij een roltrap neemt. Eenmaal boven of beneden is er nauwelijks iets gebeurd. Hij heeft niets gedaan. Er is geen begrip.

Niet vergeten niet te drinken.

"Nadat de beheerder een brede oude scheur had dichtgemaakt, zei hij dat we ons geen zorgen hoefden te maken, omdat we slapen in een gebouw dat op instorten staat." (Juvenalis)

Een familie van vooronderstellingen.

"Hij was als een spiegel voor mij."

Maar hij wil de weetlust van de spiegel niet bevredigen.

Familie blijft leeg achter, moet zelf zelf maken.

Zo vervolgt hij zijn weg alleen.

Grote huizen die verveling uitstralen, kleine huizen onrust.

Alleen het lichaam is in staat om tot een passend huis te komen.

goedertierenheid

Nee, ik raad het je niet aan, want jouw leven is al zinvol genoeg.

Jack ruïneerde zijn leven door de vele interieurtips.

Aan een jongere: Je hebt nog een heel leven voor de boeg en je bent nu al zo cynisch. Hoe moet je dan verder?

Of aan een oudere: Je hebt al vele decennia mogen leven en denken en dan mond je uit in cynisme. Waarom?

Er was eens een dief die alles wat hij die dag of die nacht had gestolen in de etalage van zijn winkel uitstalde. Maar de winkel ging nooit open. Dus konden we dag en nacht voorbij het verlichte winkelraam wandelen maar nooit konden we iets kopen van de gestolen waar door de dief tentoongesteld.

Taverne City, Drink 19, Borgerhout 

Ach, antwoorden wij, uw neiging tot psychologiseren maakt u nog ziek.

Nu ieder een dagboek bijhoudt, dat van het feitelijke en het wenselijke, nu ieder zijn eigen uitgever en lezer is geworden, nu ieder zich als Von Münchhausen enzovoort, heeft het gezamenlijke lawaai een boventoon gevonden, onhoorbaar voor de mens, een dak dat de ogen neerslaat; daaronder als in een grootstad kan men schuilen maar niet wonen.

Daar zit je nu alleen in je nieuwe collectief.

Tijdens de verkiezingen flaneerden eens verkozenen door de straten en ze gingen in rafels uiteen.

Café De Koophandel (bij Maria), Noeveren 68, Noeveren 

De gretigheid waarmee journalisten van kunstenaars, niet zelden schrijvers, personae maken. Dat gebeurt niet doelbewust. Het gaat dikwijls traag. Meerdere journalisten zijn er bij betrokken als een sneeuwballetje dat aan het rollen gaat en groter wordt. Drie sneeuwballen van verschillende grootte en je hebt een pop. Ik zag het mechanisme al jong en keek er met verbazing naar. Ik werd oud en nog steeds bedenk ik als jongeling hoe spijtig het is dat mensen over mensen oordelen of hoe alleen maar mensen mensen kunnen maken. Kortom, er is geen stem of toch nooit een enkele. Er is altijd de gefabriceerde stem van velen. Altijd menselijk een sneeuwpop voor wie we applaudisseren of die we verguizen.

Café Cantaloop, Onze-Lieve-Vrouwstraat 1, Berchem 

"“We maken van de overheid een efficiënte en competitieve werkgever. Wie goed werkt, wordt beloond, wie minder presteert niet. Zo hoort het ook bij de overheid. Deze historische hervorming heeft tijd gekost, maar luidt voorgoed een nieuw tijdperk in”, zegt minister van Bestuurszaken Gwendolyn Rutten (Open VLD)." -------- Voorgoed ... een ... nieuw ... tijdperk.

"Onze relatie met de werkelijkheid is er eerst en vooral een met een gewenste, verlangde werkelijkheid, en het is die wens die van de werkelijkheid -- van onszelf incluis -- een (wens)beeld maakt." (Marc De Kesel, 2019)

"[Z]o wreekt zich het leven, dat zich niet wil laten omvormen tot het eenzijdige, aaneengesloten, genotvolle, compacte en intense blok dat moderne mensen graag als ‘het leven’ zouden hebben." (Wilhelm Schmid, 2004)

superioriteit zonder grond

doodgemoedereerd

Taverne City, Drink 19, Borgerhout 

Seksuele drift: Normale gesublimeerde seksualiteit.
Paroxysmale drift: Innerlijke paniek, angst veroorzaakt door overmatige existentiële of erotische prikkels. Immobilisatie: sensorimotorische tekorten.
Ego-aandrijving: Het overspoelde, bedreigde ego. De pijn van elke keuze. Intellectualiteit met zeer hoge doelen en een overschat ego-ideaal, estheticisme, egocentrisme, narcisme. Ontevredenheid. Ongevoelig voor invloeden. Snelle overgang van vertrouwen naar wantrouwen.
Contactdrift: Obsessieve ambivalentie in gehechtheid met een bereidheid om te scheiden en op zoek te gaan. Ongelukkig. Depressieve stemming.
(Szondi testresultaat of poëzie?)

Van iemand uit liefde afscheid nemen.

Er bestaat geen instantie.

De vader als kapmes

De moeder als offerblok

De zoon als de gedroomde

De dochter als de gemankeerde

De transcendente als de vervulling

De kinderloze als het leven na de dood

Het schrijverschap als ingebeelde ziekte, waar hypochondrie en narcisme samenkomen. ... De schrijver die dat benoemt als noodzaak.

Gehoord: "Zijn dood mag hem niet definiëren."

"As a psychiatrist, I run into a major difficulty at the outset: how can I go straight to the patients if the psychiatric words at my disposal keep the patient at a distance from me?"

"[T]he cracked mind of the schizophrenic may let in light which does not enter the intact minds of many sane people whose minds are closed." 

(The Divided Self, R.D. Laing, 1960)

Er zijn veel redenen, om zo te zeggen.

De mens is verbijsterd mens te zijn. Als het waar is dat alle media zich laten leiden door de gulzigheid van onze weetlust, dan moet de verbijstering totaal zijn. Mens spreekt mens. Natuurlijk is dat zo, maar in dat spreken van vandaag slaat de handleiding als het ware de hand aan zichzelf, waarna we na eender welke pagina weer van vooraf aan moeten beginnen, opnieuw verbijsterd boreling te zijn, zonder leiding.

Die man is een geval, dat is waar, niet als schrijver, maar als mens. Want als schrijver schept hij orde in de mens. Dat doet hij om niet te vallen.

Ik zit graag hier met jou op het caféterras, terwijl we praten over politiek, objet petit a of lifestyle, maar weet dat als het touw langskomt ik het met twee handen moet grijpen. Het heeft me al op zoveel plekken gebracht, op hoge stoelen, in het speelwerk van klokkentorens of massagesalons. Bedenk het en ik ben er waarschijnlijk al geweest. Vroeger nam ik het touw vast met slechts één hand. Dat stond goed. Het was elegant. Maar nu met het ouder worden, heb ik mijn twee handen nodig en soms zoek ik zelfs met mijn voeten steun, volgens een aangeleerde techniek. Maar weet toch, nooit zal ik het touw weigeren. Als het langskomt, grijp ik het en zwiep ik door de lengte van mijn dagen. Kijk daar, je ziet het aan de trilling van de lucht: het touw komt langs.

Dat woord horen we vooral in het uiterste westen en betekent letterlijk "uitgaansbuurt voor dikke mensen", waarbij het niet gaat over corpulente mensen maar over een buurt waar het ik dik staat.

Krokodillensnik die u met uw blik hebt bezegeld.

Eerst wil ik u zeggen dat ik u dankbaar ben om me op losse schroeven te zetten.

Vervolgens is er niets en de leegte en mag ik praten en ben ik vrij.

Nadien is er een mens die u groet als een wens.

Wat wil hij? 

Niets dan willen.

Een schrijver over de essentie van schuld of de schuld van essentie: "Stel dat de gelovigen gelijk hebben en dat je door de schuld van de maatschappij nooit de kans hebt gekregen om je religieuze identiteit te ontwikkelen, dan is dat essentieel materiaal dat je onthouden is." ---- Het lijkt erop dat deze schrijver zijn tekort herkent, dan toch als de essentie van zijn identiteit. Misschien moeten we de sofistiek als een erkende religie honoreren. Maar dat doen we natuurlijk al, elke minuut van elke dag.

De onverstoorbare heeft de makkelijkste positie. --- Nee, of toch niet.

Ja, dat is waar, maar ik had niets anders verwacht, want jij bent de schrijver die elke komma gewikt en gewogen hebt.

Orifice

Hij is heel belezen, dat valt van hem af te lezen.

Hij denkt dat hij een tijdje dood is geweest, maar hij heeft er niets van gemerkt.

Ik zal het nog honderd keer proberen te zeggen, en dan lost het (niet) op.

Ik was er niet bij, maar toen ik er was, heb ik die zware fout begaan.

De meeste mensen zijn te veel of te weinig. Bijna niemand is à point. 

Het is onmogelijk om je te kleden naar jezelf.

Autopoëse

Marinetti ontmoet Ayn Rand in Silicon Valley. Na een korte en gelijkgestemde babbel breiden ze hun netwerk uit.

Ja, misschien, maar er bestaat ook geen publieke intellectuele gemeenschap die continu in gesprek is.

Waarom heeft die uitgeverij geen uitgever?

Waarom blijf ik dat niet continu roken? Ik kan het blijven roken en ik word alsmaar gelukkiger.

"Perdido Street Station" (2000), China Miéville. Genre: Steampunk. Of toch eerder een soort futurisme vanuit een hedendaagse blik.

Een lelijk en gekwetst jongetje trekt gewaad over gewaad aan. En hij steekt de ene schoen in een iets grotere schoen. Gewaad na gewaad, schoen na schoen groeit de jongen in de positie van de volwassene. Nu wordt hij geroemd als die mooie man vol zelfvertrouwen. En het jongetje, de erwt onder de matras, sterft een levenslange dood.

Binaural beats 432 hz

Hij zegt me dat hij de doden ziet, maar dat hij graag zou hebben dat ze ofwel hem komen halen ofwel hem leren hoe te leven.

Gehoord: "Jezelf uitvinden is een vorm van vermijding."

Gelezen: «existentiële ouderenpsychologie» (DS weekend)

Elk café is een gebruikersruimte.

Bewonder zoveel als je wilt, mij maakt het niet uit, maar ik zeg het je: Die man is even soeverein als een aangespoelde op een onbewoond eiland.

Taverne City, Drink 19, Borgerhout 

Eenenvijftig. Het lijkt me verstandig om voortaan af te tellen in plaats van op te tellen.

- Ja, dat begrijp ik, maar soms lijkt het toch alsof in de poltiek, de media... mensen elkaar niet meer optillen.

Wie ten allen tijde, dag en nacht, zijn stadskledij aanhoudt, heeft geen huis of thuis nodig.

'Nog is het dag, beweeg je dan, o man,

De nacht valt in, waarin niemand meer iets kan.'

(Goethe)

Je moet niet de oude willen worden, je moet nieuw worden.

Café Antverpia, Korenmarkt 2, Mechelen 

Welke opinies heeft hij zoal gemaakt?

Café De Klok, Pelikaanstraat 134, Antwerpen

Hij heeft een warm netwerk van radelozen ontdekt.

'Waarom de fuck ben je bang om te sterven, je hebt honderden duizenden jaren niet geleefd.'

Is Man an Automaton? A Lecture, Etc (William Benjamin Carpenter, 1875)

Het is de tijd die nijpt.

Cheap Imitation (John Cage, 1977)

Opiniemakers als Braeckman, Boudry en De Ceulaer zijn zo emotioneel in hun verweer tegen de psychoanalyse die ze onwetenschappelijk vinden, dat hun tegenargumenten gepaard gaan met een harde klap op de tafel. Het lijkt wel of ze ooit slaag kregen van een psychoanalyticus of dat er in hun vroege jeugd iets gebeurde dat... 

Leviathan (Andrey Zvyagintsev, 2014)

Rollenspelen. En de opdracht is: Echtheid.

Chalet De Visput, Markt 30, Rumst 

Ik ben toch niet belangrijk genoeg om je over mij druk te maken, tenzij je je druk maakt omdat het over jou gaat.

"Als jongeman wilde hij de tijd verdrijven, later wilde hij hem stilzetten, en nu hij oud was, wilde hij niets liever dan hem terugwinnen." (Robert Seethaler; 2018)

De Valk, Offerandestraat 93, Seefhoek

Een dandy? Maar hij is zo doorzichtig als een visbokaal. Je ziet al zijn eigenschappen zwemmen.

Een steen ligt zwaar en niet op zijn maag te denken, verzaakt zo-gezegd aan alles, maar wil niets liever dan terugkeren naar de lichte materie waaruit hij is verdicht tot zwaarte.

Ja.

Hij heeft nog een heel leven de tijd om dood te gaan.

Hij mist iedereen, altijd.

Taverne City, Drink 19, Borgerhout 

Steeds meer mensen lachen op commando.

"Waarom verwek je niet nog een paar kinderen? zegt hij, dat is blijkbaar het enige wat je kunt. Als ik jou zie, zeg ik, vergaat mij alle lust." (P. de Martelaere, 1988)

Stony Cape

Iedereen is een document.

Alles is een document.

We lijken wel op kranten achter het behangpapier.

"The Man Without a Past" (2002), Aki Olavi Kaurismäki

Mighty+ van Storz & Bickel

Stel dat je bijna tachtig jaar bent en je hebt een kind van rond de vijftig, dan stel ik voor dat je hem of haar niet toespreekt als een kind maar als een vijftigjarige; je doet dat beleefd, met respect; je vraagt je zelfs af of je als tachtigjarige iets kan leren van de bloedverwante vijftiger, iets dat je bent vergeten. Je bent bijvoorbeeld vergeten om familie te maken. Ach, we zijn vergeten om familie te maken.

Taverne City, Drink 19, Borgerhout 

- Het is nog niet beter.

- Dan kan het alleen maar beter worden.

- Of nog slechter.

Mantra: "volledig"

Zo met alles.
De doden, de gebeurtenissen
die niemand onthield of net niet
aan de oppervlakte kwamen,
zij vormen ons schaduwtheater.

(J. Bernlef)

Campaign --- bulldog Francken is now officially off the leash. --- Fill up the shit bucket.

Het is niet omdat je iets vertelt dat het ook weggaat.

Het gevaar zijn de muis van de laptop en het aanraakscherm van de smartphone. Die doen de wijsvinger sneller bewegen dan het verstand vanuit een onverbonden impulscontrole vermag. Want als het verstand niet is verbonden en rustig zijn wandeling maakt, roept het niet op om met de wijsvinger aan huis, mens of boom te krabben. Nee, handen rusten bijvoorbeeld in de broekzakken en deinen mee op het ritme van de bovenbenen. Zo draagt men zijn verstand tijdens een wandeling in de stad of daarbuiten. Ook eenmaal binnenshuis houdt men bij voorkeur dit ritme aan.

Apparatlandschaft

Dat profiel van hem wordt door hem wonderlijk in de markt gezet.

Dat je hier in het gezelschap met je gelaat arriveert.

Hij gelooft niet in laurierblad.

Taverne City, Drink 19, Borgerhout 

Ik ben dood. En nu ik gestopt ben met roken, kan ik geen pauze nemen tijdens mijn dood. Er is geen pauze tijdens de pauze.

Ja, hij is van nature eenzaam, dus neem hem dat niet af.

"Een koelkast waarin alles blijft zoals het is."

Ik hoop het en ik hoop van mezelf hetzelfde.

Een man rijdt op de autostrade en tracht zijn nieuwe polshorloge, dat naast hem lag, vast te gespen, wat mislukt, maar toch ziet hij ternauwernood hoe laat het is, verongelukt en sterft.

De mens heeft alleen maar de mens om de mens te etaleren.

Applaus dat levenslang wegsterft.

Het is goed dat je zelfbewust bent, man, maar niet op die manier.

Democratie vandaag is niet anders dan een nieuw samengesteld en disfunctioneel gezin. Toch behoudt ze de intentie om een gezin te zijn.

"Waarom is het zo moeilijk om het eigen ongelijk toe te geven?

“Er zijn een aantal psychologische mechanismen die ons nogal aan ons eigen gelijk doen vasthouden. Eén daarvan is de confirmation bias. Kort samengevat wil dat zeggen dat als we eenmaal ergens van overtuigd zijn, ons brein vooral zaken gaat zoeken die daarmee in overeenstemming zijn. In een onderzoek dat dat mooi illustreert, werd er aan mensen gevraagd hoe zij dachten dat er gereageerd zou worden als ze met een groot litteken op hun gezicht over straat zouden lopen. Vervolgens lieten ze een visagiste zo’n litteken op hun gezicht aanbrengen, maar vlak voor ze de straat op werden gestuurd, werd het zonder dat ze het doorhadden weggehaald. De proefkonijnen dachten met andere woorden dat ze met een groot litteken rondliepen, terwijl ze in werkelijkheid ongeschminkt waren. Na een halfuurtje rondwandelen vroegen de onderzoekers hen hoe de mensen op hun litteken hadden gereageerd. Hun reacties: ze waren geschokt door hoe de mensen hen hadden aangestaard, of hen net hadden willen mijden. Zo zie je maar dat als je ergens echt van overtuigd bent, je daar altijd bevestiging voor zal vinden. Je opvattingen kunnen je oogkleppen worden."" (DM, 23/09/23)

Je hebt een stoel, je zit op een stoel, je bent een stoel.

Hedendaagse literatuur zonder complexen, zonder haken en ogen, glad.

Society, you're a crazy breed / I hope you're not lonely without me

Het poreuze zelf

Maar ik heb een leven lang niets gedaan. Jij hebt een gezin gemaakt.

Maar vanuit welk standpunt zou hij dan praten? Een vast?

Sugar Man

Psychoanalyse: zweethut voor de geest.

Als het warm en droog is, ga dan bij valavond naar buiten en zoek in de stad naar geschikte bomen en palen en hang matten op. Tussen zonsondergang en zonsopgang liggen verspreid in de stad honderden mensen te wiegen, te slapen en te dromen. Zo ontstaat een nieuwe hangcultuur. Laat die matten hangen zodat ook overdag mensen tussen zonsopgang en zonsondergang kunnen slapen, wiegen en dromen. Het is voor wie overdag of 's nachts uit werken gaat, flaneert of lanterfant geruststellend te weten dat er plek is in de hangcultuur. Ook voor de vele daklozen wordt zo een nieuwe en gedeelde thuis gemaakt.

De volwassen man is een verdachte. De volwassen man is een verdacht figuur. Een stelling, een tribune. Een man van dertig kijkt samen met zijn zoon van zeven naar het spektakel van de volwassen man. Er ritselt iets.

Hij kan geen academische lezing geven. Want hij is een zwarte vlek, als een plas inkt, waarin hij zijn pen doopt, zonder te weten wat volgt. En dat besef vindt hij onwaardig. Het is geen lezing waardig.

Sfeerwerpen, voorlaatste.

"Ultimately, I never liked life well enough' (Youth, Paolo Sorrentino, 2015)

Zullen we elkaar in elkaars tijd laten tot we elkaar zoals vanouds nieuw ontmoeten?

Ook de prostituee was heel behulpzaam. En als morgen ook de non-binaire prostituə zich gedienstig toont, is gans de mens geobjectiveerd en gedomesticeerd.

Taste of Cherry (Abbas Kiarostami, 1997)

Depersonalisatie. De ongeschoeide karmelietessen.

De prostitué was heel behulpzaam.

Zou het kunnen dat iedereen vandaag voor het eerst voor het eerst leeft?

Als essayist vind ik hem heel getalenteerd, maar als romancier is hij een pennenzak.

Dagboeken zijn vervangen door zelfhulpboeken (bv. Swartenbroux of Van Groningen), waarin de dagelijkse, trage beschouwing is verruild voor snel soms bezeten sleutelen aan de machine. Dat ik is de machine, waaraan niet valt te ontsnappen, maar ze graaft zich nu steeds dieper in en niet langer uit. Dat is ook een vorm van niet zo ecologische landbouw.

Aftersun (Charlotte Wells, 2022)

Je moet schipperen, niet te hard en niet te zacht zijn voor jezelf.

Brazil (Terry Gilliam, 1985)

De dood van Ivan Iljitsj

Columnisten die ook vandaag nog wijdbeens in strakke jeans opgewonden het klavier beroeren. Hun straffe, meesmuilende, tongue-in-cheek uitspraken, nee eerder als een hond die staat uit te hijgen, doen hen een hele man, zoals die man van de wereld van vroeger, voelen; de atavistische man. 

Het leven was nog niet begonnen of het was al klaar met hem.

Na de vernedering zegt hij: 'Ik ben blij dat ik je een goed gevoel geef.'

"Oud ijzer, koper, lood en zink, versleten batterijen, oude wrakken van auto's." -- Liturgie van de stad.

Die ziekte gaat hem uiteindelijk genezen.

Hij kan maar denken met de middelen die hij heeft.

Hij kan maar kijken naar wat hij kan zien.

Hij kan maar horen wat hij doof selecteert.

Hij kan maar voelen via geijkte zenuwbanen.

Hij kan eigenlijk niet zoveel.

Zoveel facetten aan verslaving. Veel verslaafden zijn controlefreaks. Ze aanvaarden niet dat het (dikwijls getraumatiseerde) denken en voelen, vloeit. Ze willen het zelf in de hand houden, zelf bepalen hoe er wordt gevoeld. Zij doen aan zelfmedicatie. Dan loopt het door de herhaling en de toenemende tolerantie mis en zitten ze vast in een rad van onfortuin. En je hebt ook de suïcidalen, die tot op de grens gaan, tot in het verdwijnpunt van de roes. Ze willen niet echt dood, maar ze willen de dood bij leven. Of prozaïscher: ze willen naar de plek waar het ik ophoudt. Maar natuurlijk loopt ook dat fout. De verslaafde maakt in beide gevallen van zichzelf een object en wordt uiteindelijk een automaat.

Geloof niet in mensen die met grote nadruk beweren dat ze hun ego hebben losgelaten, tenzij ze bedoelen dat ze hun ego als een hond los laten lopen.

- Hoe komt het dat hij er zo jong blijft uitzien?

- Dat is omdat hij niet leeft.

- Hij is dood?

- Rmi lam bar do.

Hij is radicaal, zegt men. Wat zou dat toch kunnen betekenen? Zou het willen zeggen dat hij radicaal is?

0
Pogingen tot persoonlijkheid:
-17

Ofwel weet ik niets over hem en mag ik ook niet over hem praten. Ofwel ken ik hem zo goed dat ik ook niet over hem kan praten, omdat ik hem dan met stopverf dicht. Dus in beide gevallen moet ik zwijgen. Misschien kijk ik hem nog eenmaal in de dode ogen. Of ik kijk weg. 

Leven tegen beter leven in.

Dat zijn vader geen voltooiing kent.

Hij is moe van het zorgen, maar kan ook niet niet-zorgen.

Op een bepaalde leeftijd, tussen veertig en vijftig of zelfs ouder, breken mensen, net als een onhandig gebroken cuttermes. Ze snijden nog maar nu net iets anders door hun gegeven leven. 

- Ik weet dat je schrijft. Maar publiceer je nog?

- Ja, onlangs nog.

- Wat is de titel?

- Dat zeg ik niet.

- Waarom niet?

- Omdat ik onder een pseudoniem publiceer.

- Ben je succesvol?

- Ja, enorm. 

- Proficiat.

- Het valt niet te bewijzen.

Ongeveer hier ben ik gevallen in de eeuwigheid.

20/02/1973 -- 20/02/202X

Hij zag eens, tijdens een wandeling ver buiten de stad, een boer op zijn veld. Wat was hij toen graag boer en veld tegelijk geweest.

Woord van de week
"leefbuurt"
Het gemeentebestuur van Dilbeek gaat een woonwijk omvormen tot een leefbuurt. (...)
(Team Taaladvies - Vlaamse overheid)

Stelligheid leek vroeger leeftijdsgebonden. Hoe ouder, hoe stelliger. Vandaag lijken alle leeftijden op stelten te staan.

de taboes van de roes

In de zomer had hij het koud en in de winter warm.

Geluid komt altijd van ergens. Als je geluid overal met je meedraagt, komt het van nergens. Dat ben jij. 

Hij kan niet onder de lat door en hij kan er niet over. Dus zit die oude jongen al heel zijn leven op de lat te wiebelen. Zijn talent is niet ondermaats maar ook niet bovenmaats. 

Zo zien wij de kinderen van vandaag, als toppunten van volwassenheid, meteen verdorven, meteen gereinigd vanuit de spuitzak, meteen gans dat leven alsof het al ten einde was geleefd en overschouwd. En zo komt het leven achteraf ter sprake, nog voor het daadwerkelijk wordt geleefd.

Let op met mensen die zichzelf empathisch noemen. Let ook op met mensen die beweren over een grote mensenkennis te beschikken.

Je bent zo vol van jezelf. Ik verkies lege mensen. Die zijn meestal voller.

Ik weet ongeveer wat hij geschreven heeft, maar het heeft hem als mens niet gemaakt.

Een gemeenschap van fishsticks.

Non finito

Hij wou eerst schrijver worden. Toen dat niet lukte, is hij jaren later dan maar begonnen te schrijven.

De wereld zal er beter aan toe zijn als we de dood opnieuw in het leven roepen.

Sommige mensen geven je vleugels. Sommige mensen knippen je vleugels. Te verkiezen zijn de mensen die niets doen.

Als het goed is, dan is het goed. Als het niets is, dan is het niets. Als er twijfel is, dan moeten we praten.

De ongeschoeide karmelietessen.

Er is iets dat jullie niet begrijpen en dat vind ik (ge)jammer.

"Topmodel en stijlicoon."

 "Europe, After the Rain"

Als je met iemand wil praten, luister dan naar Monk. 

Hij kan niet zonder ferme standpunten. Dus met het oog op periodes waarin hij geen standpunten heeft, trekt hij ze alvast op flessen.

Hij is de cultuur van de in eigen moestuin geoogste inheemse cultuur.

Hij zag hoe de jongeman zich heeft bekwaamd in het door de knieën zakken, met een opmerkelijke souplesse, overeenkomstige gelaatsuitdrukking, en hoe hij zich als een geboren kunstenaar een leven lang verder zal bekwamen in het door de knieën zakken en in het laten zien van het door de knieën zakken en als hij geluk heeft zal de jongen, ook als oude man, applaus oogsten, het soort applaus waarvoor men op de knieën gaat.

"Die mens daar is veel mooier dan deze schrijver hier." 

Het is een leugen om als een leugen tegenover leugens te staan. Het is allemaal heel teleurstellend.

In het Zuid-Nederlands is het gemakkelijk om de schijn van literatuur te wekken als ge maar veel ge-ge-t. Ge zit dan bijvoorbeeld in uwen fauteuil en trekt eens aan uwen pijp terwijl ge peinst over die smerige oorlog in Oekraïne. Ge hebt het altijd normaal gevonden dat ge tegen uzelven spreekt alsof ge tegenover een ander zit en dat ge met verbazing luistert naar wat ge weeral te denken hebt, bijvoorbeeld over den oorlog in Oekraïne. Het mombakkes van Poetin trekt uwen kop scheef. Ge kunt daar niet aan uit. Ge hebt deze ochtend nog maar net de prut uit uw ogen gewreven en nu spreekt ge al met uzelven op het toneel van de wereld in uwen floeren fauteuil. Met elken wolk die ge blaast, daalt zo'n antieken mist neer en ge ziet patattenvelden, zelfs al zit ge in de koekenstad. Dat moeten de patatten van bompa zaliger zijn. Ge weet dat ge in gedachten afdwaalt en dat ge beter bij de les zou blijven, maar ge weet ook dat het moeilijk filosoferen is vanuit uwen floeren fauteuil en dat ge nog maar pas wakker zijt. 

Denkoefening. Vraag aan vaders: 'Als je zoon niet je zoon zou zijn, zou je hem dan als vriend willen?'

Als ideologie een kamer zou zijn, dan zou je er moeten kunnen wonen. Dus als een of andere groepering in de samenleving een plan voor de gemeenschap zou hebben, dan zou het de blauwdruk moeten zijn van een kamer waar het goed toeven is. Er zijn veel mensen die niet kunnen thuiskomen omdat er geen ideologie voor hen bestaat. Als ze geen geld, geen huis en geen baan hebben, dan hebben ze immers ook geen ideologie, behalve die van de mensen die geld, een huis en een baan hebben en van wie sommigen besluiten om voor hen te zorgen. Ze hebben dus de ideologie van een ander en ze zijn er niets mee, behalve misschien bed, brood en bad, van waaruit niet privaat kan worden gedacht, dus hebben ze geen eigen ideologie, behalve die van de uitsluiting. Maar ook de ideologie van huis, baan en geld biedt op zich niet voldoende onderkomen voor wie arm van geest is. 

"Life for him had the quality of a performance, and being called on to perform within that performance was too much." (D.T. Max)

Stoppen met alcohol lost ook niet alles op.

Het is gedaan met de menselijke existentie. Die is ten einde. Er kan niet meer over worden geschreven, gesproken, gezongen, geschilderd… zonder het esthetische oordeel te honoreren. Als het niet rijmt of swingt, dan is het niet gevoeld. Zonder het grote gebaar geen slachtofferschap. Zonder adjectief geen zelfstandig naamwoord. Ach, ik moest door een hel om mijn ongeluk te bezweren. De eenzaamheid is enorm; ik wilde daar graag kond van doen; elk woord heb ik gewogen als een diamant in mijn hand. De heroïek van elk individu is de bovenmenselijke existentie van elk individu. Ach jongen toch, wat jij hebt meegemaakt. Ach meisje toch, niemand is je voorgegaan. Je bent one of a kind.

Soms lijkt het verschil niets uit te maken.

Alles maakt het verschil.

Het maakt niet uit.

Zonet gelezen in een vacature voor de functie van maatschappelijk werker, als voorwaarde om in aanmerking te komen: "Zichzelf kunnen inschatten en beoordelen zodat men een correct zelfbeeld bekomt."- .........

Vrijdag volgt de tweede vaccinatie. Stel dat dit een maandelijks gebeuren wordt. Tijdens de eerste vaccinatie, twee weken geleden, leek het wel of we met het voltallige personeel ter communie gingen. We stonden in een lange rij aan te schuiven voor het kabinet van de dokter, die in een witte jas onze identiteitskaart aannam en ons registreerde. We kregen een kaartje met het bewijs van onze vaccinatie. De liturgische handeling werd uitgevoerd door de verpleegster, waarna we verheugd door de gemeenschap werden opgenomen.

"Alleen huizen en natuur. En een paar mensen. Meer niet. Maar het blijkt genoeg voor hen om gelukkig te zijn." (Canvas, 6/3, 19u52)

"sensitivityreaders met verschillende achtergronden" (DS, 26/2)

Wat als Don DeLillo de regisseur is van deze wereld, nu de buitenwereld meer en meer begint te lijken op de binnenwereld van zijn romans? 

Leven is helemaal niet moeilijk. Dat maakt het moeilijk.

"Een kilometer verderop heeft Yohann (23) uit Lyon iets meer geluk. Aan een bouwwerf langs het kanaal Brussel-Charleroi vond hij een stopcontact, waardoor hij die avond stroom heeft in zijn aftandse caravan, die hij overdag zelf voortduwt door de hoofdstad. ‘Ik ben nog jong, ik lig liever hier, met mijn vijf honden, dan in een opvangcentrum’, zegt de Fransman. Hij rilt van de kou. Boven zijn caravan torenen 132 nieuwbouwappartementen uit. Volgens een reclamebord van de projectontwikkelaar slaapt Yohann op ‘de meest trendy locatie van Brussel’." (DS, 12/2)

Meditatie, in de interessantere bijna vergeten betekenis (cf. Marcus Aurelius), over het woord "stopcontact" maakt dit korte nieuwsbericht tot een vuistdik boek.

Dat ik na dagen gescheiden, zoals wij leven, thuiskom en tegen mijn vrouw zeg: 'Ik heb een stopcontact gevonden.'

Vandaag in een mail van mijn werk gelezen: "Vanaf 15/2 zou vaccinatie starten in residentiële collectiviteiten." Ik dacht dat de opsteller van dienst een en ander ambtelijk compliceerde, maar het blijkt te kloppen: ik werk voor een residentiële collectiviteit.
Google verwijst meteen door naar de maatregelen betreffende de pandemie. "Residentiële collectiviteiten" (mv.) levert als zoekopdracht slechts 756 resultaten op. Dus toch geen courant woordgebruik.
Volgens Wikipedia is een collectiviteit "een groep die dusdanig groot is, dat niet alle leden interactie met elkaar hebben, maar waarbij nog wel sprake is van gedeelde waarden, doelen en saamhorigheid". Dat lijkt me alles bij elkaar gewoon een doel en nooit een verworvenheid.
Dat een collectiviteit zich tussen de muren van een fysieke residentie ontwikkelt, is te absurd voor woorden en in onze tijd onmogelijk, behalve misschien en uiterst zeldzaam binnen de kleinst mogelijke denkbare residentiële collectiviteit van het gezin, op voorwaarde dat niet alle leden interactie met elkaar hebben.

Gehoord: "De geest van onze samenleving loopt al decennia mank, maar dat nu ook het lichaam mank loopt?"

Sommige schrijvers willen schrijver zijn. 

"A broadcaster once asked him why he thought the public is so interested in this topic particularly. “I said, ‘Look, people find the situation on Earth to be so depressing that they’re looking for exciting news from the sky.” He shakes his head. “The situation is so dire here.” Then he searches his mind for a name. “Oscar Wilde! Oscar Wilde said, ‘We’re all in the gutter, but some of us are looking at the stars.’ I think that captures it.”" (Professor Avi Loeb, The Guardian)

Toen ik hem vorige nacht, ondanks de nachtklok, de straat opstuurde, zei ik hem: "Weet dat je een narcist bent, niet de waterige, tranerige narcist die de doorsnee schrijver is, maar de echte narcist die klinisch beschreven werd. Dat hoeft niet erg te zijn. Je kan daar mee leven. Zoek je een goede psycholoog of godbetert psychiater en vraag hem of haar wat het precies inhoudt een narcist te zijn. Inzicht in wie je bent zal je redden. Beschouw voortaan de narcist die in je huist als een godheid. ga in dialoog met die godheid, val af van je geloof en leef als een ongelovige narcist." En hij ging de nacht in, sluipend langs de gevels, in de hoop dat de politie hem zou opmerken.

- Voor mij gaat het om alles wat identiteit belichaamt, eigenlijk.
- Dat is veel.
- Ja.
                                                                                Klara, 10u40

Je kan geen sociale sector voeren zonder sociaal model, kortom zonder ideologie.

Het liberalisme was ooit een ideologie - dit neo is dat niet of ex negativo: het is wat overblijft als elk denkbeeld, elke reflectie zijn weggesneden en slechts de automaat van de markt rest.

Voor wie gekwetst en arm is, is er niets.

Wie gekwetst en bemiddeld is, vindt dagelijks af en toe soelaas, doorgaans via de zintuigen smaak, tast en zicht.

Ook wie arm is en niet gekwetst, vindt dagelijks af en toe troost in de verbeelding en het denken - voor iedereen toegankelijk.

Maar voor wie arm en gekwetst is, is onze samenleving - what's in a word - een ruïne.

Ook in de ruïne valt er veel te denken en te verbeelden, maar wat er wordt gedacht en verbeeld neigt doorgaans naar de ruïne.

'Dat neemt evenwel de fundamentele tegenstrijdigheid in zijn optreden niet weg: hij etaleert zijn afschuw van de mensen nu juist tegenover wezens die hij beweert helemaal niet nodig te hebben. Blijkbaar heeft hij dat wél, namelijk als klankbord. En daarmee komt hij in tegenspraak met zichzelf. Een geslaagd zelfportret van een misantroop is dus eigenlijk onmogelijk. Een echte mensenhater verdrijft zijn soortgenoten met peren of liever nog met stenen, of hij wijst hun de boom waaraan ze zich kunnen ophangen. Hij wordt voor ons pas interessant als we weten wat hij precies tegen ons heeft. Maar zodra hij dat gaat uitleggen heeft hij al een eerste concessie gedaan.' (Chamfort, de lachende mensenhater, Evert van der Starre; 2000)

Probeer voor een ander niet zo hard te zijn als voor jezelf. Je weet immers niet hoe hij voor zichzelf is.

Iaac Bashevis Singer: 'Een van de zwakzinnigste hartstochten van de moderne mens is het lezen van kranten om op de hoogte te blijven van het laatste nieuws. Het nieuws is altijd slecht en het vergiftigt je leven, maar de moderne mens kan niet leven zonder dit vergif. Hij moet gehoord hebben van al de moorden, al de verkrachtingen. Hij moet weten van al de krankzinnigheden en foutieve theorieën. De krant is hem nog niet genoeg. Hij speurt naar nog meer nieuws op radio of televisie. Er worden tijdschriften uitgegeven die al het nieuws van de week nog eens opsommen, en daarin herlezen de mensen wat deze of gene boosdoener voor misdaad heeft begaan en wat alle idioten weer hebben gezegd.' (1973)

Je wilt je losmaken, maar hoe kan dat als ik weet wie of wat je bent.

- Ben je verslaafd?

- Misschien, zou kunnen, ik heb het nog nooit getest.

Hoe kan je oud worden zonder kinderen? Heel plots en onverwacht, want je hebt je nooit ouder gevoeld.

We willen dat het stil is buiten, op straat, bij de buren. Het leven moet van ons komen, is van ons. Toch niet van de anderen.

Jarenlang leefde de mens in een niet-eindigende carrousel van opinies, die telkens iets anders werden verwoord. Het rad der opinies draaide maar rond; het raakte de grond, tegelijk raakte het de hemel, het raakte de grond, tegelijk raakte het de hemel. Telkens steeg de mens hoopvol op naar de conclusie en de daaraan gekoppelde daadkracht, om dan weer ter aarde te storten, vanwege lethargische krachten. Alsof de opinie een goed hoofd had, maar slappe armen en benen.

Het is weer zoals vandaag. Sceletium tortuosum maakt het verschil in de malaise.

Hallmark

Ik heb de onhebbelijke gewoonte om op elke holle wand met de knokkel van mijn rechterwijsvinger enkele klopjes te geven, om me vervolgens te ontdubbelen en tot "Binnen!" te manen, maar zo'n wand is natuurlijk een deur die niet geopend kan worden en logischerwijze bevindt er zich ook niemand ín die wand.

Hij wil het over de actualiteit hebben, de samenleving, maar elke keer als hij over haar schrijft, staat hij in haar middelpunt, met heldenstatus, nooit geslachtofferd, nooit geschoffeerd, maakt hij zich groter dan hij is. Zijn waarlijke talent is om het met uitbreiding over zichzelf te hebben, zonder het woord te nemen.  

Iaac Bashevis Singer: "Ik stond op en begon de schilderijen te bekijken. Elk schilderij was op zich interessant, maar allemaal tezamen ademden ze verveling die me verbijsterde. Hoe komt dat? Honderden talenten hadden aan die schilderijen en tekeningen gewerkt. Eenzelfde reactie had ik vaak in bibliotheken. Ik stond er tussen de meesterwerken van de wereldliteratuur, en toch wist ik dat geen van die werken mijn ellende kon opheffen. Ik voelde me eigenlijk prettiger in een lege kamer. Daar probeerde tenminste niemand je te amuseren of de weg naar de waarheid te wijzen." (1984)

"Toen Zarathoestra dertig jaren oud was, verliet hij zijn geboortegrond en het meer waaraan hij was geboren, en ging het gebergte in. Hier genoot hij van zijn geest en zijn eenzaamheid en werd tien jaren lang het genieten niet moede." 

Groot Wandelboek Ardennen.

Lieven, wat schrijf ik als rouwbetuiging aan de familie van een
collega en vriend die ik niet ken? Aan de familie van een vriend van
wie ik niet zeker weet of je echt een vriend was, omdat ik je op
afstand hield, omdat je me dikwijls intellectueel vermoeide, omdat ik
zo dikwijls de indruk had dat ik grond moest scheppen, waarop je kon
staan. Treffend is dat er van jou geen foto staat in het
overlijdensbericht, maar een waterjuffer, ook libel of glazenmaker
genoemd. ‘Libel’ is ook synoniem voor ‘pamflet’, ‘blauwboekje’,
‘hekeling’ of ‘snelschrift’. Tien jaar lang, vooral in de avonden,
sprak je me dikwijls pamflettair toe, waarop ik dan een weerwoord
mocht verzinnen. Dikwijls kwamen we tot een consensus, waarbij jij je
standpunten iets had afgezwakt en ik mijn zwakke vermogen om
principieel te denken had aangesterkt. Jouw denken en overtuigingen
doven nooit uit, ook vandaag niet. Je was de buitenstaander, de
kunstenaar, de fijnbesnaarde adolescent, de gevoelige, de
denker-mysticus, wakker in je hoofd, niet altijd op de plek waar de
anderen vertoeven, want soms op dwaaltocht. Ik had je meer willen
koesteren. Dat besef ik nu pas, nu je er niet meer bent en er des te
heviger lijkt te zijn. Er is die verwantschap. Ik ga je heel hard
missen, nu pas, nu je niet meer vanzelfsprekend bent, nu je niet meer
vanzelf spreekt, maar ik je woorden zal moeten verzinnen. Mijn innige
deelneming aan je familie en vrienden, David

0

Pogingen tot persoonlijkheid:

+7

Al weken betoverd door het ene na het andere boek van Nobelprijswinnaar Isaac Bashevis Singer (1902-1991): "Jonge en zelfs oudere schrijvers overstelpten krantenredacties met smeekbeden om besprekingen van hun werk. Ze prezen zichzelf en vleiden de redacteuren en de critici. Ik heb nooit mijn hand kunnen ophouden voor liefde, geld of erkenning. Alles moest me vanzelf toevallen, anders hoefde het voor mij niet.

Ik loochende het bestaan van de Voorzienigheid maar verwachtte er wel dictaten van. Ik had dit soort fatalisme (zo niet geloof) van allebei mijn ouders meegekregen. Mijn enige troost was dat ik in het ergste geval zelfmoord kon plegen.

In het literaire wereldje van Warschau, dat zo vergeven was van vriendjespolitiek, kliekjesgeest, 'jij krabt mijn rug dan krab ik de jouwe', het likken van politieke facties en partijleiders en het dingen naar hun bescherming, vormde ik een vreemd element. En ondanks dat ik van mening was dat een mens niet rechttoe rechtaan door het leven gaan kan, maar zich er al rommelend en sluipend doorheen moet smokkelen, bekommerde ik me slechts om de goddelijke of duivelse krachten, en niet om de menselijke." (1984)

Sunlight Savon

.

Ik was het laatste jaar niet echt ziek, maar weerloos of breekbaar of ronduit vertwijfeld, zoals een filosoof die ik ooit gekend heb; die wist helemaal niets en dacht aan alles, praatte honderduit zonder besluit.

"In een interview dat eerder in deze krant verscheen, hekelde Rachel Cusk schrijvers van ‘traditionele fictie’: ‘Om nu nog op die manier te schrijven – om bij wijze van spreken te doen alsof Thomas Bernhard nooit bestaan heeft – dat snap ik niet.’" (DSL, 5/12)

Het komt er dus op neer dat gezonde mensen de ziekte koesteren zoals zieke mensen hun gezondheid. Met dien verstande dat je alleen de ziekte werkelijk kan bezitten, maar natuurlijk is het andersom: dat de ziekte jou bezit.

'Begin alsjeblieft niet vrij te wandelen. Ik wil je bij het handje houden,' zegt menig professional. Nooit eerder zag ik zoveel mooie tanden, die tevens mijn frustratie vormen: haar en tanden.

- Heb je de twee boeken gelezen?                                                                              
- Nee, ik hoop dat ze worden verfilmd zodat ik ze alsnog kan lezen.

0

Pogingen tot persoonlijkheid:

-3

"De vraag of literatuur nog zin heeft in de maatschappij van vandaag is een foefje. Een voorwendsel om de hinderlijk pertinente vragen weg te wuiven. Hoe je voortaan zeker niet meer hoeft te schrijven. Waartoe je literatuur dient te transformeren. Hoe je het nieuwe medium schrift nog adequaat kan hanteren. Hiaat, reet, barst, scharnier. Schrijven is residueel en overjaars. Schrijven is utopisch en subversief. Einde van de literatuur, begin van het schrijven." (Daniël Robberechts, 1973)

Je maakt geen collectief door je verbonden te voelen met de ander. Een echt collectief komt vanuit het besef van de eenzaamheid van elkeen.

Michel Mitrani over Albert Cossery:

"Il ne se sent libre qu'a l'hôtel, ne possédant ni appartement ni voiture pour attester de sa présence sur cette terre."

Zit je eenmaal vast aan voortreffelijke snuiftabak, dan is roken barbarij.

Schrijven naar een afgewerkt product als een product van schrijven.

"...de warme buik van de gemeenschap van herkomst..." (BDW)

alcohol is habitat

Ik ben altijd bezig met verdoving, meteen als ik wakker word.

1975

Het waren mooie jaren toen
de geest woei op bijeenkomsten
tijdens andermans kantooruren
bij versterkte tot zeer versterkte muziek.

Mooie jaren waarin
de neiging tot speelsheid
der werkende klasse
onomstotelijk werd vastgesteld.

Maar uit de hemel viel
de ontzaggelijke stropdas.

Frank Koenegracht (1945)

Een mooi voorbeeld van voor wie de actualiteit is verworden tot wat ik noem "zelfkleefstof" is de auteur die, zelf om een mening verlegen of gewoon te lui om aan gedegen onderzoeksjournalistiek te doen, opinies in de eigen (gefabriceerde) volkstaal kopieert en via Facebook uitdraagt, waarna vele hoera-likes volgen in de gedeelde verontwaardiging die tot een soort fan-verbondenheid leidt. Dat is monsterlijke winst na een minimale input. En passant reist zijn boek-in-wording mee, als de werkelijke boodschap, gecamoufleerd door de zogenaamde opinie en geflankeerd door de verklaarde goddelijke status van de eega, die de schrijver tot op een door hem verbeelde hoogte tilt. Zij doet dat met de kunstige kunde van een persona.

Ik denk dat het enige wat dit en dus mijn leven vermag het kleuren van andere levens is. Zo heb ik het altijd geweten en gewild. De werkelijkheid veranderen, is iets wat lichtzinnig moet worden opgevat. Ik ontken niet dat er een soort ernst bestaat, die bijvoorbeeld het klimaat ten goede treft, maar ik ben er nog nooit in wakker geworden. Het klopt dat ik elke dag ontwaak met de gedachte aan verandering, maar dan aan een verandering in de kleinst mogelijke entiteit die het individu is. Heel misschien volgt er een gemeenschap uit, maar ik moedig het niet aan, hoewel het een prettige bijkomstigheid zou zijn.

- Goedemorgen, bent u ook de enige echte?

0
Pogingen tot persoonlijkheid:
+2

Kan je je herinneren dat je als schrijver ooit doodmoe werd van naar jezelf te luisteren?

De eenzaamheid van mijn kinderjaren werd hier en daar al door anderen treffend beschreven, waarbij het natuurlijk niet gaat over mijn kinderjaren, maar een eenzaam kind is de gelijke van dat andere eenzame kind en dat zij maar met elkander spelen, terwijl ik hier in de straat van mijn geboorte achteruitga, naar een andere straat bijvoorbeeld.

Schrijven is het bedenken van oplossingen voor problemen die je zelf gecreëerd hebt.

Al dat timmeren aan de weg. Aan wiens weg?

Het is allemaal vorm, weet Jack, inhoud is emmers dragen. Niemand hoeft ooit om inhoud verlegen te zitten; je vindt er bakken vol van. Maar hoe je de inhoud vormgeeft, dat is de kunst van de emmer.

Wijs- en middelvinger brachten niets naar zijn mond. In zijn borst was een groot gat ontstaan waar doorheen, zo voelde het echt, een overdaad aan zuurstof woei. Hij voelde zich verplicht tot actie, om niet langer achter zijn schrijftafel te redeneren voor een ander, maar om zijn eigen redenering te worden, met een grootse uitkomst. Hij kon niet langer stilzitten en moest bewegen. Maar omdat hij zich niet kon concentreren, kon hij zich ook geen doel stellen. Vol energie, droef en zonder richting ijsbeerde hij door zijn kleine loft, verbijsterd over hoe het ontbreken van een sigaret hem zo kon veranderen. Was hij echt zo weinig? Of was hij net veel, tenminste met twee, als Jack met en zonder sigaret? Of was hij al die tijd in de eerste plaats een sigaret geweest, ten zeerste blij zichzelf op te roken?

Zegt de pedagoog: 'Ik deel de frustratie van hen die ik heb gevoed in hun frustratie.'

Hallo, is hier iemand? (lange stilte) Oh, mijn verontschuldiging.

Ik plaatste het boek in de etalage en sloot voorgoed de winkel.

- Wat zegt hij?
- Nee, eerst wil ik weten wie het zegt.

Ik vertelde op mijn werk dat als ik 's avonds arriveer het kantoorlicht moet worden gedoofd. Als men hier geen gehoor aan wenst te geven, zie ik mij genoodzaakt, zei ik, ontslag te nemen. Want dit licht, komende uit grote bakken bevestigd aan het plafond, is onverdraaglijk. Zelfs niet met pink of oor vind ik hier een plekje schaduw. Alles aan mij wordt gezien en ik zie alles, althans zo lijkt het, terwijl ik naar hier kom om tezamen met de gasten van dit huis de nacht in te gaan. Sommige collega's verdragen geen schaduw. Het doet hen denken aan intimiteit, misschien ook aan de intimiteit met zichzelf. Maar zij hebben zich geschikt en nu zie ik ook hen rustiger worden, deels in het verborgene, zoals het eigenlijk hoort.

0
Pogingen tot persoonlijkheid:
-1

Hij lult al heel zijn leven tegen de sterren op.

Een gemeenschap van blinden die, wars van de beeldcultuur, iets heeft gevonden. Wat?

Idee voor een roman. Een historicus en een pedagoog reiken elkaar krachtig de hand, de een vanuit het verleden, de ander gericht naar de maakbare toekomst, en besluiten de samenleving te veranderen. --- Writer's block.

Hoe het voelt om te schrijven in de luwte? Verkoelend.
Maak nooit nog reclame voor jezelf. Dat is gênant.
Je bent geen product.
Je houdt dit bewustzijn niet lang staande.
Maar het is wel rap opgeschreven.
Vernedering maant tot stilte.
Een nieuwe religie van het niets.
Het is heerlijk te bestaan.

De degeneratie schemerde door haar huid, kondigde zich aan en maakte haar mooi, als in etherisch, kwetsbaar, aantrekkelijk, gepoederd, sterfelijk, breekbaar, pervers, geslachtsloos een engel.

Altijd opnieuw overtuigt hij zichzelf ervan dat hij geen problemen heeft. Hij gaat op het hardhout van de woonkamer liggen, staart naar de zoldering en bedenkt zijn problemen. Hij overweegt alles wat een probleem zou kunnen zijn. Elk mogelijk probleem wordt ten einde gedacht. Hij sluit zijn ogen, kijkt in de donkerte en weet nu: hij heeft geen problemen. Geen enkel probleem heeft hij. Hij is geen probleem en valt. Want het koord waarop hij kan dansen, moet worden gespannen tussen de uitersten zelfrespect en zelfhaat. Hij moet problemen bedenken waaraan hij het koord kan vastknopen. Zonder problemen lukt het niet. Dan is er niets waarop hij zich staande kan houden. Hij is een aansteller.

Het probleem is een dwanggedachte en de dwanggedachte is problematisch. Omdat ze net als de vorige zin de hoofdrolspeler in een cirkelgang duwt, in een hamsterrad waaruit geen verlossing mogelijk lijkt. En in zekere zin, denkt hij, is het ik van elke hoofdrolspeler een dwanggedachte, als een bij leven niet eindigend verhaal met slechts enkele variaties. Het komt er dus op neer om de dwanggedachte die ik vormt uit de loopband te laten springen – en hierin toont zich ook een ethische eis, want tot dusver ontmoet hij in de ander slechts zichzelf, zodat de ander niet bijdraagt tot het andere, want het gaat gekleed in het introspectief van de toeschouwer.
         Bekijkt hij de dwanggedachte als de ringweg rond een stad, dan is er op elk denkbeeldig punt – de halte – een uitrit denkbaar die hem, nu nog de hoofdrolspeler, uit de stad verlost. De halte is een passage: een doorgang naar een andere denkwereld, want hier in de stad heeft hij alles verkend. Hij heeft er de straten, de huizen en de bewoners verkend – en niemand heeft de ander herkend omdat ieder zichzelf zag. Dit spiegelpaleis, voorgedrukt in hem doorgedrukt, de liefde als het ware monddood gemaakt in de versmelting, zonder gesprek, zodat alles één wordt, werkt op zowel het individuele als het gemeenschappelijke niveau en dit omdat de gemeenschap het individu is (en niet omgekeerd) – en zo bestaat uit telkens één hoofdrolspeler.

Ik bedacht half slapend een seksscène, maar helaas als een erg masculien gendercliché. Ze gaat als volgt:

"Hij moet denken aan hoe hij lang geleden huilde bij de aanblik van een watertoren die majestueus een polderlandschap tekende door verticaal en gezwollen van rationaliteit te getuigen, te midden van het zompige, zuigende niets."

De betreffende recensent durft het aan niemand te bekennen, maar aan mij heeft hij iets toevertrouwd en dit in volstrekte stilte, omdat ik het maar had te lezen tussen de regels van zijn recensies die in een dagblad en op zijn blog verschijnen. Nadat ik één keer het korrelige, grauwe grijswit had horen fluisteren, kwamen al de andere verzuchtingen glashelder uit de interlinies naar buiten en kon niet meer worden ontkend wat de recensent tot in het diepst van zijn hart weet: hij houdt niet meer van literatuur, niet van deze literatuur en ook niet van gene literatuur - en toch moet hij zich week na week om den brode buigen over wat hem nu al langer dan een jaar niet kan bekoren. In die leugen moet hij leven en die leugen moet hij tegelijk maskeren en hij heeft niet de moed om uit de kast te komen en een ander leven, weg van de literatuur, te kiezen. Zijn zelfhaat, niet van de diepe en doorleefde soort, maar van de lichtzinnige en puberale stempel die de eigenliefde verbergt, heeft verstrekkende gevolgen voor de enkelingen die schrijven en publiceren, maar ook voor de recensent zelf die zich wekelijks in oneigenlijke argumenten en versleten boutades vermomt, als warmt hij zich aan een ideëel zuiden terwijl zijn hoofd naar het noorden staat.

We hebben het nooit geconsumeerd. Het lag altijd net buiten ons bereik. Mammon weet dat we alles hebben geprobeerd. Het liet zich telkens weer verzinnen. Uiteindelijk moesten we het met substituten stellen. Maar het blijft het criterium voor alles. Het is niet omdat we het niet kennen dat we het ons niet als absoluut-ultiem gunnen. Het is bij leven het grootste in vergetelheid. Het is een risicospel.

De eenzame directeur telt om zich bij de les te houden één bij één op en als de uitkomst drie is, heeft hij het kapitaal van de firma vermeerderd, maar zelf - als persoon - blijft hij altijd bij twee in de nuchterheid van het getal dat tevens zijn gestalte vormt. Omringd door boekhouders zoekt hij naar achterpoortjes in zijn persoonlijkheid, maar de wetgeving - die van de openbaarheid - laat ze niet toe, zodat zijn associatie droog is als de woestijn, waar het van oudsher moeilijk is om creatief te ondernemen, maar waar het potentieel hoog is, net als elk begin dat een nulpunt is.

Hij is met bladgoud behangen.
      Voor zijn drieëndertigste - toen hij nog geen spreekrecht had - was hij gemarmerd in een complexiteit van denkbeelden, gevoelens, twijfels. Hij wandelde veel en zocht zich zo een weg. Hij handelde in functie van zijn basisbehoeften maar vormde zich geen hoger doel. Dat was onmogelijk: zonder spreekrecht in eerste instantie lichaam te zijn, had hij slechts te volgen het labyrinthische patroon van zijn impulsen dat hij telkens opnieuw uitleefde, het eindpunt voor het beginpunt nemend, als het ware zonder onderscheid betrof het een carrousel.
     Deze wandelende jood voelde zich echter onbegrepen, in een altijd durende puberteit van tegenspraak en grijstinten, van sappen en omwentelingen. Hij kon niet spreken en vond ook niet het woord tot zichzelf. Dit verdwalen werd hem ten langen leste te eenzaam en zo kwam uit de poel der verlangens één verlangen opzetten: dat van het begrepen worden en in het begrip omarmd. Want het gefingeerde gesprek dat hij met zichzelf voerde, oogstte geen applaus. Diep in hem was er immers één verlangen dat als een fontein uit de poel omhoog spoot, erectiel en verwachtingsvol in de blinde wil om herkend te worden. Daartoe bekleedde hij zijn gedachten met bladgoud. Hij moest wachten tot zijn drieëndertigste om eindelijk te kunnen spreken en nu trekt hij volle zalen met sloganeske waarheden, puntig in hun eenvoud van zwart en wit en opgetuigd met het goud van het zonlicht dat verblindt. Hij spreekt verbloemd, neuriet en verheft dan krassend zijn stem.
     Hij weet niet wat hij heeft gezegd maar het klinkt, botst niet langer - en hij vindt de erkenning in de nu lege plek van zijn verlangen, als de vrolijke verteller altijd tot uw dienst.

Gelezen:

"De mezzanine zorgt voor een open gevoel in de eetkamer en creëert tegelijk een intieme sfeer in de keuken en de zitkamer."

Ik wou een fictief voorbeeld geven, zeg ik, dus spijt het me dat ik uw waarheid raakte. Had ik geweten dat ik u een op een naadloos aanvoelde, dan had ik gezwegen. Het was nooit mijn intentie u te verdubbelen met mijn woorden; ik wilde immers naast u praten. Daarom keek ik u niet aan, omdat ik het over mezelf wilde hebben. Maar ongewild kwam u ter sprake. En nu blijkt dat u aan mij niets heeft toe te voegen. Want ik heb u reeds gedicht. Derhalve is het in ons beider voordeel dat u vertrekt en ons alleen laat.

Vandaag in een recensie gelezen: "Duizelingwekkende en briljante roman, net zo complex als het leven zelf."

Net zo complex als het leven zelf.

Vandaag goed gelachen met de burgervader, wij met z'n allen in de leefruimte, goed gelachen met die pauper van een politicus, ons vlees bloot gelachen. Eén trok een tand en stak die in de hoogte, kijk, zei hij, een kroon voor de politicus, en wij maar lachen, tot we niet meer bijkwamen en de burgervader zijn zege had.

             "Waarom, meneer H., trekt u zo ten strijde tegen persoonlijkheid?"
"Omdat ze als een epidemie om ons heen grijpt. Maanden geleden zag ik KVE, topman van UNIZO, op televisie in gesprek met een buschauffeur van de MIVB. KVE kon, hoe hard hij zich ook inspande om zijn persoonlijkheid in bedwang te houden, niet verhinderen dat een ironisch glimlachje om zijn volle lippen speelde, waarmee hij zich de meerdere toonde en de zichtbaar zenuwachtige buschauffeur vernederde, vernederde tot die alleen nog kon stamelen. Het is die persoonlijkheid die steeds meer naar buiten zwelt en die me doet kokhalzen, omdat ze elk idee, elke redelijkheid overschaduwt, vanuit het kostuum als het ware, vanuit de positie die altijd terugblikt op wie men reeds is geworden en niet op wie men nog kan worden. Diezelfde glimlach vond ik terug toen KVE onlangs het voorstel deed om arbeidsongeschikten te verplichten thuis te blijven, zodat zij kunnen worden gecontroleerd op hun mankement of op hun dubieuze passiviteit. Tussen zijn lippen vond ik de sigaar van het nieuwe patronaat. Het is verschrikkelijk. De zwellichaampjes van de persoonlijkheid worden natuurlijk op de spits gedreven in de figuur van BDW, burgemeester van Antwerpen, die niets kan zeggen, zelfs niet als wat hij zegt redelijk en verstandig is, zonder zijn persoonlijkheid als een boek open te leggen, waarin voor de empathicus alles aangaande deze mens valt te lezen, zodat de idee verloren gaat in het ornament. Het is verschrikkelijk. Dan zit ik voor de televisie en stel ik me voor dat ik de huid van de burgemeester afrits en die als een jas aantrek en ik zeg u, meneer, wat ik dan te weten kom, wat ik dan voel betreffende de bepaaldheden van deze persoonlijkheid maakt me droef te moede, duwt me tot in het moeras van al het menselijke. Het is: ik wil dat niet weten. Het enige wat ik wil weten, is de zuivere, van persoonlijkheid ontdane, redenering van de politieke idee. Daar wil ik naar luisteren. De ideeën zoals die nu worden verwoord, zijn besmet met, vervuild door persoonlijkheid en dat geeft als resultaat iets heel anders dan menselijkheid. Kent u "de sluier van onwetendheid" van John Rawls? Dit gedachte-experiment gaat over de politicus die zou spreken, abstractie makend van zijn afkomst, verleden en de omstandigheden waarin hij leeft. We zijn hier heel ver van verwijderd. Het is verschrikkelijk."

Deze werkkamer van opperste verveling is gelegen aan de Blijde-Inkomststraat, zijstraat van de Turnhoutsebaan te Borgerhout, één der verschrikkelijkste straten van Antwerpen, waar het heerlijk wandelen is tussen de meest verschrikkelijke mensen, die met verschrikte ogen naar de verschrikking kijken. Ze is tevens de enige straat in de koekenstad die je het gevoel geeft dat je in een stad bent. Op een vreemde manier zijn alle mensen, alle vreemden altijd aanwezig op de Turnhoutsebaan, als figuranten van de dagelijkse wandeling, die verschrikkelijk veel pijn doet aan ogen en benen. Het is altijd blikken werpen naar vreemden en in duikvlucht blikken beantwoorden, met ogen die beginnen te branden en te tranen, veel tranen van ogen die op ogen rusten. Het stinkt er. De bussen, de trams en de auto's maken een verschrikkelijk lawaai. Maar het zijn vooral die verschrikkelijke mensen die de passant, die als enige het verschrikkelijke bewustzijn heeft van al die verschrikkelijke mensen en zelf ook verschrikkelijk is, doen schrikken. Want van de Turnhoutsebaan is geen verlossing mogelijk. Wandelt de passant aan het begin van de Turnhoutsebaan, dan is hij al aan het eind ervan en vice versa, zodat hij nooit van de loopband komt en altijd maar weer blikken moet werpen, blikken moet werpen, wegduiken en handen ontwijken, die verschrikkelijke handen van elke voorbijganger op deze helse automaat. Elke dag moet de passant uren en uren wandelen op de Turnhoutsebaan, want er is maar één straat in deze stad met het potentieel van een stad en hij wil dat potentieel zien gebeuren, als iets dat grandioos tot ontploffing komt en uitwaaiert over alle andere straten van deze stad, nu eindelijk een stad.

Gelezen:

"Maybe that's what happens when the mainspring of the world snaps: everyone is doomed forever to think and say what they thought and said yesterday." (Greybeard, Brian Aldiss, 1964)

0
Pogingen tot persoonlijkheid:
1

Gehoord:

"Eerst nog een tijd de territoriumpissers, waarna de nieuwe generatie als verdwijnkunstenaars op de achtergrond treedt."

Voor al zijn schuld heeft hij gegeven aan de

oude wodka-bedelares te Riga een pakje

sigaretten en het equivalent van vijftig euro

en toen ze met waanzinnige blik was

verdwenen, besefte hij dat hij door zijn schuld

haar wellicht de dood heeft ingedreven. 

Van die vakantie lig ik nog jaren wakker. 

In de crisiskamer zit een mens alleen
Zijn naam is Europa en hij is met veel

1. Hij is consument.
2. Hij heeft niets om voor te leven.
3. Hij wil leven.
4. Hij heeft geen raster meegekregen.

De wandeling van de vijftienjarige in de stad was doods en vol van bedrijven en gezinnen. Hij begrijpt niets van de bedrijven en de gezinnen.

Als comedian bespeel je altijd het middenveld en als acteur word je geleefd.
Je bent gecolloqueerd en nooit zo thuis geweest.

Het probleem van persoonlijkheid is dat iedereen ze heeft. Iedereen is een persoon met deze of gene kenmerken. Persoonlijkheid wordt problematisch op het moment dat iemand zijn persoonlijkheid wil tonen, bijvoorbeeld via een blog of andere sociale media. Hij wil zich laten kennen, maar hoe? In de literatuur bestaat een eeuwenlange maar uitgebloeide traditie van bekentenissen, gedachten en dagboeken. Die traditie lijkt uitgebloeid, omdat bijna niemand nog de tijd neemt om op een ernstige manier al schrijvend over zijn denken en handelen te reflecteren. De reflectie is vervangen door de anekdote, waarin de verteller de hoofdrol speelt en waarvan de kwinkslag de meest voorkomende stijlfiguur vormt. Op die manier wordt zijn ik als het ware gerelativeerd: wat ik vertel, zijn niet meer dan snapshots uit mijn dagelijkse leven. Zo belangrijk en tegelijk onbelangrijk is de verteller. Maar misschien wordt de verteller op die manier wel belangrijker, net omdat hij het belangrijk lijkt te vinden om zijn situationele wel en wee mee te delen via tekst en/of beeld, zonder ooit belangwekkend te worden. Maar wie oordeelt over het al dan niet belangwekkende van deze of gene anekdote? Misschien is dat wel een vooringenomen lezer die uit-sluitend volgens zijn literaire en filosofische maatstaven de anekdote tegenover de reflectie plaatst. Daarom is net, weg van deze vooringenomenheid, de opeenstapeling van blog op instagram op facebook de welkome nivellering van het ego omdat het ego in het "oneindige" netwerk sowieso aan betekenis verliest. En omdat de verteller op de podia van de sociale media zich hiervan bewust is, valt hij toe te juichen als de grote gelijkmaker, als diegene die zichzelf in-sluit in het netwerk dat aan alle anderen geklonken is, als het kleine zelf dat voortkomt uit en terugkeert naar de grote, vormeloze, mondiale verveling, waarin het zijn opperste en nietigste uitdrukking heeft gevonden. - Iets gelijkaardigs valt te schrijven over het opiniestuk dat zich herhaalt en herhaalt in variaties op hetzelfde thema.

"Armoede", zegt de politicus, "is in het licht van de vooruitgang onbestaande."

Mensen die onder elk tekstbericht x’en plaatsen, bekennen dat ze anoniem zijn tot diep in hun kern.

Urenlang schijnbaar doelloos surfen op het internet heeft veel weg van een verlangen naar het orakel, naar die ene uitspraak, die ene tekst of dat ene beeld die het verschil zullen maken in de huidige gemoedstoestand. Dit verlangen lijkt te veronderstellen: ergens verborgen of net al te zichtbaar op het internet moet een antwoord te vinden zijn op wat de surfer diep aanbelangt. De herhaling leert keer op keer dat de surftocht niet eindig is en omdat hij niet eindig is maar wel moet worden beëindigd, eindigt in volstrekte leegte. Omdat de surftocht kan worden hervat, blijft het verlangen naar het orakel bestaan en zal de surfer keer op keer in de leegte graaien, zich onderweg met steeds doffere ogen vergapend aan intellectuele spitsvondigheden, culturele hoogstandjes, vermakelijke achterklap en al dan niet humoristische nieuwsfeiten, als de dorstlessers of bevoorradingsposten van de onvermijdelijke dodentocht.